Digitale opvoeding

Wanneer is een kind oud genoeg voor Social Media/AI/smartphones?  

Deze vraag krijgen we opvallend vaak. En terecht: de digitale wereld is complex, snel en soms ronduit beangstigend. Maar wat ons opvalt, is dat het antwoord op die vraag geregeld gebaseerd is op sentiment. De vergelijking met roken of drugs is snel gemaakt: verslavend! schadelijk!   
 
Dus: verbieden.  

Maar die analogie loopt ons inziens mank. We weten inmiddels dat de digitale wereld niet zomaar een verslaving is. Het is een publieke ruimte geworden. Een plek waar je leert, leeft, ontdekt, communiceert en creëert. Met goede en slechte kanten.  

We gebruiken daarom liever een andere metafoor: verkeer. 
De digitale wereld is net als verkeer: er zijn wegen, rotondes, snelwegen, kruispunten. Fietsen, e-bikes, die verschrikkelijke fatbikes, auto’s, vrachtwagens, wandelaars. En ja: het is soms gevaarlijk. Er nemen gekken aan deel, net zo goed als ouderen die langzaam langstuffen, en kinderen die (nog) niet goed links en rechts kijken bij het oversteken. Er gebeuren ongelukken.  
Maar verkeer is ook essentieel - je wilt toch ergens kunnen komen. De meerwaarde is evident. We accepteren dat het schaduwkanten heeft, en dus bouwen we aan een systeem: met verkeersregels, voorlichting, verkeersborden, rijlessen.  

En nu komt het: we nemen onze kinderen bij de hand. Je begint op de stoep, hand in hand met papa of mama. Je leert links en rechts kijken. Daarna krijg je een fiets met zijwieltjes. En dan een grotere fiets. Misschien ooit een brommer, en dan pas een auto. Er is wetgeving, voorlichting, veiligere wegen, een ANWB, etc.  
Precies zo zou het moeten zijn met de digitale wereld. Je geeft een kind van vijf geen volledige toegang tot sociale media, de nieuwste iPhone en een ChatGPT+ licentie. Maar je neemt ze wel mee. Je praat erover. Je laat ze meekijken. Je leest samen voor over wat echt en nep is. Probeert samen dingen uit. Je bouwt digitale verkeerskennis op, stukje bij beetje.  
  
Er zijn momenten waarop je remt, stuurt, stopt. En ja, soms is er een leeftijdsgrens. Maar die grens is niet het begin van deelname - het is een bewust gecreëerd tussenstation. Digitale geletterdheid is dus geen knop die je op zestienjarige leeftijd omdraait. Het is een groeiproces. Net als leren fietsen. Of leren oversteken. Want als je een puber tot z'n zestiende deelname aan het verkeer onthoudt, krijg je nog veel ergere problemen.  
  
Dus nee, we geloven niet in verbieden. We geloven in begeleiden. In vroege, verstandige, liefdevolle introductie tot de digitale wereld. En in het besef dat opvoeden in deze tijd óók betekent: mee oplopen in het digitale verkeer. En dat gaat echt veel verder dan 'toegang tot apparaten'. Praat erover, lees voor, geef het goede voorbeeld. Lastig, maar broodnodig.